Η ενδυμασία στον Μαρμαρά της Προποντίδας /ΣΤ1 - ΔΗΜ. ΣΧΟΛΕΙΟ ΝΕΟΥ ΜΑΡΜΑΡΑ

Στο Μαρμαρά , όπως συμβαίνει σ΄όλα τα νησιά η ενδυμασία και η γυναικεία και η αντρική είναι η βράκα .

Οι Μαρμαρινές φορούσαν βράκα , που αλλιώς την έλεγαν << σαλιβάρι >>. Το ύφασμά της ήταν βαμβακερό με μετάξι .Πάνω φορούσε ένα << ιντερί >> μια
μπλούζα κεντημένη μπροστά με μακρύ μανίκι που στο τελείωμα είχε κέντημα .
Στο κεφάλι φορούσαν μια << φλούδα >> , μια μαντίλα πολύ λεπτή φτιαγμένη στον αργαλειό από μετάξι ή από οποιαδήποτε κλωστή λεπτή .Πάνω στη μαντίλα φοράει <<τσακατλίκι >>, μια γιρλάντα που ήταν από μαργαριταρόριζα , ένα κλαδάκι ελιάς , φυλλαράκια από μαργαριτάρια και στο τέλος ένα φλουράκι μικρό .Αυτή η γιρλάντα έπιανε το ένα τέταρτο του κεφαλιού , ξεκινούσε από το μέσο του μετώπου και κατέληγε πάνω από τα αυτί .
Τα υποδήματα τους δεν ήταν όπως τα παπούτσια που φοράμε εμείς , αλλά <<πασουμάκια >> , κλειστά μπροστά από μαλαματοτρέ , δηλ. με χρυσές κλωστές κεντημένα . Σε ορισμένα πασούμια υπήρχε μπροστά και ένα φλουράκι . Πίσω ήταν ανοιχτό με τακουνάκι χαμηλό . Υπήρχε ακόμα και η καθημερινή δερμάτινη παντόφλα .

Χρόνια αργότερα οι Μαρμαρινές φόρεσαν τα κανονικά δερμάτινα σκαρπίνια .
Οι κάλτσες, που φορούσαν κάτω από το σαλιβάρι ή την βράκα , ήταν πλεγμένες με βελόνες, μεταξωτές , που έφταναν μέχρι το γόνατο .
Για το χειμώνα είχαν πάρα πολλά ενδύματα . Φορούσαν γιλέκο , μια κοντή ζακέτα , ένα μακρύ πανωφόρι με επένδυση γούνας εσωτερικά και τσίτι ( λεπτό ύφασμα) εξωτερικά .
Σε μια << αγλαβή >> - προικοσύμφωνο -του 1895 βρέθηκε γραμμένο ότι οι γονείς της κοπέλας της δίνουν για προίκα εκτός από τις βράκες και ενδυμασία .

Η ενδυμασία δεν ήταν ένα φόρεμα αλλά αποτελούνταν από δύο κομμάτια , φούστα και μπλούζα ,φτιαγμένα από μεταξωτό ύφασμα. Αυτό το ρούχο το φορούσε η Μαρμαρινή σε μια επίσκεψη ή για να πάει στην εκκλησία την Κυριακή.
Από μέσα είχε ενσωματωμένο κορσάζον για να το τονίσει και το στήθος και τη μέση. Ήταν κοκέτα η Μαρμαρινή . Βέβαια φορούσε πολλά στολίδια , είτε μαργαριτάρια είτε χρυσό , είτε καρφίτσες είτε δαχτυλίδια πολλά στο χέρι και απαραίτητα το ρολόι ,που ήταν κρεμασμένο με μεγάλη αλυσίδα στο λαιμό και ενώτια –σκουλαρίκια .
Τα μαλλιά τους ήταν μακριά που άλλοτε τα άφηναν ελεύθερα και άλλοτε τα μάζευαν κοτσίδα .Στο τέλος της κοτσίδας έβαζαν ένα ειδικό κοκαλάκι για να μη λυθεί η πλεξούδα .Πολλές φορές μάζευαν τα μαλλιά τους και τα στήριζαν με φουρκέτες .
Τις καθημερινές ντύνονταν πιο απλά . Φορούσαν βράκα –σαλιβάρι και από πάνω φορούσαν το κοντογούνι, που έφτανε ως τη μέση , είχε μακριά μανίκια και ήταν ανοιχτό μπροστά ή κλειστό. Πολλές φορές το ονόμαζαν ζακέτο

Με όρο << ενδυμασία >> στον Παλιό Μαρμαρά εννοούσαν το φόρεμα ή τη φούστα . Οι κοπέλες φορούσαν φούστες με γυαλιστερά υφάσματα και έντονα χρώματα . Μαζί με τη φούστα φορούσαν κι ένα << αντερί >> κεντημένο μπροστά . Πάνω από το αντερί φορούσαν μια << κουτζούκα >> ένα γιλέκο χωρίς μανίκια και κουμπιά .
Άλλες φορές αντί για αντερί φορούσαν << κάμ΄σο>> δηλ. υποκάμισο με γιακά , κούμπωμα ,μακρύ μανίκι και είναι και κεντημένο ή έχει δαντέλα .
Και τα εσώρουχα τα πρόσεχαν ιδιαίτερα . Βαμβακερά με δαντελίτσα στην άκρη .
Το νυχτικό το λέγανε << ραμπατίκα >>.

Οι Μαρμαρινές μέσα στο σπίτι , όταν έκαναν τις δουλειές, φορούσαν μαζί με τη βράκα και τη << καμζόλα >> , ένα είδος ρόμπας .

Ακόμα τη φορούσαν και έξω στην εξοχή , τις Πρωτομαγιές .Οι κοπελιές τη φορούσαν με άσπρη βράκα με κόκκινα σιρίτια κεντημένο στο πλάι ή κόκκινη βράκα με άσπρο σιρίτι .Η καμζόλα ήταν από ύφασμα υφαντό με σχέδια. Ήταν δροσερή και πολύ άνετη ..

Μια βράκα για να είναι σωστή έπρεπε να έχει 14 πήχες ύφασμα .
Οι γυναίκες τις επίσημες μέρες πάνω από το μεταξωτό αντερί φορούσαν την       << πέλτα ή μπέλτα >> η γνωστή μπέρτα , μεταξωτή με πολύ ωραίο τελείωμα .

ΑΝΔΡΙΚΗ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

Ο άνδρας στο Μαρμαρά φορούσε βράκα μαύρη , άσπρο πουκάμισο (παπαδίστικο ) χωρίς κουμπιά με γιακά όρθιο . Στο κεφάλι φορούσαν φέσι μαύρο με μαύρη φούντα . Στη μέση ζωνάρι υφασματένιο ,φτιαγμένο στον αργαλειό , μεγάλο που το γυρίζαν γύρω γύρω .Εκεί σφήνωναν το κουτί με το ταμπάκο .

Είχαν και ζωνάρια κεντημένα ,που τα κεντήματα φανέρωναν και το επάγγελμα αυτών που τα φορούσε .

Τα μικρά αγόρια φορούσαν άσπρες βράκες .

ΣΤ1 - ΔΗΜ. ΣΧΟΛΕΙΟ ΝΕΟΥ ΜΑΡΜΑΡΑ

Αναρτήθηκε στις 12/6/12 στην :

e-Εφημερίδα Στ΄τάξης